เทคนิคการผลิต(ปลูก)แตงโมไร้เมล็ด โดย รศ.นิพนธ์ ไชยมงคล

เทคนิคการผลิต(ปลูก)แตงโมไร้เมล็ด โดย รศ.นิพนธ์ ไชยมงคล

แตงโมไม่มีเมล็ดมีแนวโน้มความต้องการของตลาดค่อนข้างสูง เช่น ตลาดสหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น ไต้หวัน และฮ่องกง โดยเฉพาะตลาดฮ่องกง ไต้หวันจะส่งแตงโมไม่มีเมล็ดขายปี ละกว่า 3,000 ตัน

วิธีการผลิตแตงโมไม่มีเมล็ด
1. ใช้ฮอร์โมนที่ช่วยในการติดผล (fruit setting regulator) โดยฉีดพ่นขณะที่ดอกบาน เพื่อกระตุ้นให้เกิด การเจริญของผลโดยไม่มีการผสมเกสรทำให้มีจำนวนเมล็ดน้อย

2. ใช้สารเคมีเช่น colchicine เพิ่มจำนวนโครโมโซมเป็น สองเท่า(2x เป็น 4x) เมื่อนำ 4x ไปผสมกับ 2x จะได้พันธุ์ใหม่ที่มีโครโมโซม 3x ซึ่งเป็นหมัน เมื่อนำ ไปปลูกและผสมกับ 2 x จะทำ ให้ผลไม่มีเมล็ด

3. ผ่านรังษี gramma เพื่อให้โครโมโซมผิดปกติ

วิธีที่นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบันคือการใช้สารเคมีเพิ่มจำ นวนโครโมโซม ซึ่งแต่ละเซลล์มีโครโมโซม 2 ชุด (diploid, 2X) หรือ 22 แท่ง (1 ชุด = 11 แท่ง) การพัฒนาพันธุ์แตงโมไร้เมล็ดจำเป็นต้องสร้างแม่พันธุ์ใหม่โดยเพิ่มจำนวนโครโมโซมให้มีจำนวนมากกว่าปกติจำนวน 2 เท่า (tetraploid, 4 X) โดยใช้สารอัลคาลอยด์เรียก Colchicine หยดในระยะที่มีการแบ่งตัว แบบ เมตาเพส (metaphase) ซึ่งเป็นระยะการแบ่งตัวหรือการเพิ่มจำนวนของเซลล์ โดยมีขั้นตอนการดำเนินงานดังนี้คือ

1. เจือจาง colchicine ในแอลกอฮอล์ (ปริมาณเพียงเล็กน้อย) ผสมนํ้าลงไปให้ได้ความเข้มข้น 0.2 % และ 0.4%

2. ในบางประเทศนิยมใช้ colchicine ผสม ใน lanolin ให้ได้ความเข้มข้น 0.4 %

3. ขลิบปลายยอดอ่อน (ในระยะที่ใบเลี้ยงเริ่มกางออก) ใช้สำ ลีปิดแผล หยดสารละลายที่เตรียมไว้บนยอดอ่อน ในไต้หวันจะหยดวันละหนึ่งครั้ง ในเวลา 10.00 น แต่บางแห่งอาจจะหยดวันละสองครั้ง(เช้า เย็น) เป็นเวลา 4 วันหรือใช้สารเคมีผสม lanolin ป้ายที่แผล

4. เมื่อได้ต้น 4x จะนำ ไปขยายพันธุ์โดยการเลี้ยงเนื้อเยื่อ เพื่อรักษาพันธุ์พืชที่ได้รับสารเคมีจะเพิ่มจำ นวนโครโมโซมจาก 2x (diploid) เป็น 4x (tetraploid)

• หลังจากนั้นจะนำ ต้น 4x ไปปลูก และนำ ต้น 2x มาผสม โดยให้ 4x เป็นต้นแม่ และใช้เกสรตัวผู้จากต้น 2x

• ลูกผสมที่ได้จะเป็นหมัน มีโครโมโซม 3x ซึ่งหลายประเทศได้ผลิตเพื่อการค้า เมื่อนำไปปลูกจะใช้เกสรตัวผู้จากต้น 2x มาผสมเพื่อกระตุ้นให้ผลเจริญ ผลที่เกิดจากการผสมจะไม่มีเมล็ดหรืออาจจะมีเมล็ดที่ไม่สมบูรณ์สีขาว

การรักษาพันธุ์ 4x อาจจะผสมพันธุ์เฉพาะดอกที่อยู่บนต้นเดียวกัน(self pollination) หรือเลี้ยงเนื้อเยื่อ ส่วนต้น 3x สามารถตัดเถาแขนงไปปักชำให้เกิดรากใหม่ หรือขยายพันธุ์โดยการเลี้ยงเนื้อเยื่อ

พันธุ์ที่จะนำมาผสมเพื่อสร้างสายพันธุ์ 4x จะต้องเป็นสายพันธุ์แท้ Henderson (1977) รายงานว่า จากการผสมข้ามกลับพ่อ- แม่ ของแตงโมสามสายพันธุ์คือ C5, Sugar Baby, และ Florida Giant เมื่อเปรียบเทียบลูกผสม diploid (2x), triploid (3x), และ tetraploid (4x) พบว่า รังไข่ ผล เมล็ด ของสายพันธุ์ 3x, 4x จะกลมกว่า 2x อย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติแต่พันธุ์ Sugar Baby ซึ่งมีผลกลมจะไม่มีการเปลี่ยนแปลง

การเพิ่มจำนวนโครโมโซม จะเป็นผลให้นํ้าหนักผลลดลง อาการไส้กลวงจะเกิดขึ้นมาก แต่จะมีเปลือกหนา เมล็ดขนาดใหญ่ ความทนทานต่อโรค antracnose สูง

การผสมกลับพ่อ-แม่ เมื่อเปรียบเทียบระหว่าง C5 (4x) x Sugar Baby(2x) และ Sugar Baby (2x) x C5 (4x) พบว่าลูกผสมจะมีความแตกต่างในด้านรังไข่ ผล ความทนทานต่อโรค antracnose อย่างมีนัยยะสำคัญทางสถิติ นอกจากนี้การผสมกลับพ่อ-แม่ จะให้ลูกผสมที่มีความแตกต่างในด้าน น้ำหนักผล อาการไส้กลวง ความหนาของผล และรปูร่างของเมล็ด

การปลูกแตงโมไม่มีเมล็ด (Triploid Seedless Watermelon)
เนื่องจากแตงโมไม่มีเมล็ดเป็นลูกผสมเจริญได้ดีและให้ผลผลิตสูง ในสภาพอุณหภูมิสูงมีแสงสว่างพอเพียง ให้ผลที่มีคุณภาพสูง สามารถเก็บรักษาได้นาน ทนทานต่อการขนส่ง

การเพาะเมล็ด
เปลือกหุ้มเมล็ดของแตงโม 3x จะหนากว่าพันธุ์ 2x ส่วนอาหารสำรองในเมล็ดจะมีขนาดเล็กกว่า ดังนั้นการเพาะตามปกติจะทำให้เมล็ดมีความงอกตํ่าจำเป็นต้องช่วยโดยขลิบปลายทั้งสองด้านหรือบีบเปลือกหุ้มเมล็ดให้แตก เพื่อให้เมล็ดดูดนํ้าได้ดีและใบเลี้ยงสามารถดันเปลือกหุ้มเมล็ดออกมาได้ การให้นํ้าระหว่างการเพาะเมล็ดไม่ควรให้นํ้ามากเกินไปจะทำให้เมล็ดเน่า

เมล็ดพันธุ์แตงโมไร้เมล็ด

หลังจากทำแผลที่เปลือกหุ้มเมล็ด นำไปแช่ในเบนเลท ผสมกับ เคปแทน อย่างละ 6 กรัมต่อนํ้า 1 ลิตร แช่เป็นเวลา 30 นาฑี ต่อจากนั้นนำเมล็ดออกมาล้าง เรียงเมล็ดในภาชนะที่ มีกระดาษซับรองสองชั้น และปิดทับข้างบน 2 ชั้น ให้นํ้าพอชุ่มและเก็บไว้ในอุณหภูมิปกติหรือ อุณหภูมิ 30-32 องศาเซลเซียส

เมื่อเริ่มงอก นำไปเพาะในถุง บรรจุวัสดุปลูกที่มีส่วนผสม ดินดำปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก และปุ๋ย ซูเปอร์ดับเบิ้ลฟอสเฟต หลังจากต้นกล้างอกขึ้นมา 15 วัน คัดต้นที่เจริญสมํ่าเสมอลง ปลูกในแถวหรือแปลงเดียวกัน เพื่อความสดวกในการปฏิบัติดูแลรักษา

แตงโม 3x จะมีลำต้น และใบขนาดใหญ่ ควรใช้ระยะปลูกห่าง การปลูกชิดจะทำให้เถาปกคลุมดอก ยากแก่การเข้าไปผสม

การผสมเกสร พันธุ์ 3x ไม่สามารถผสมตัวเองได้ จะต้องใช้ละอองเกสรตัวผู้จากต้น 2x ไปผสมกับเกสรตัวเมียของต้น 3x เกสรตัวผู้จะงอกท่อละอองเกสรไปตามท่อของก้านเกสรตัวเมีย หลังจากนั้นจะกระตุ้นให้เกิดการสร้างฮอร์โมนเพื่อช่วยในการเจริญของผล ควรปลูก 2x จำนวน 1 ต้นต่อต้น 3x จำนวน 5-8 ต้น เพื่อป้องกันการสับสนในขณะเก็บเกี่ยว ควรปลูกต้น 2x ที่มีลักษณะแตกต่างจากต้น 3x

การติดผล ผลที่อยู่ใกล้ลำต้น มีจำนวนใบสร้างอาหารน้อย จะมีเปลือกหนา คุณภาพตํ่าควรใช้ดอกตัวเมียที่ สองหรือ สาม

สายพันธุ์ที่ปลูก
บริษัท Known You : Quality # 1, Quality # 2, Fengshan # 1, Seedless Yellow Baby
บริษัท Burpee : Tripple Sweet
บริษัท Mikado : Seedless Golden Fummy, MC 75225, Seedless Fummy

เทคนิคการผลิตแตงโมไร้เมล็ด (Seedless watermelon) โดย : รศ.นิพนธ์ ไชยมงคล

*** ถ้าโพสนี้มีประโยชร์ #โปรแชร์ต่อ ไปยังกลุ่มเกษตรต่างๆ เพื่อเป็นประโยชน์ต่อสาธารณะแก่ผู้พบเห็น